Monday, September 9, 2024

પ્રકરણ: 11

પુરાણ સાંભળવાં, ઝઘડાનું પરિણામ,શૂદ્ર, સંસ્થાનિક, કુલકર્ણી, સરસ્વતીની પ્રાર્થના, જાપ, અનુષ્ઠાન, દેવસ્થાન, દક્ષિણા, મોટી અટકની સભાઓ વગેરે વિશે.

 

ધો. તાત, આ વાત સાવ સાચી છે કે આ અઢારમી મદારી બ્રાહ્મણોના ઝઘડાખોર પૂર્વજોએ આ દેશમાં આવીને આપણા આદિપૂર્વજો મૂળનિવાસીઓને હરાવ્યા. પછી  એમને ગુલામ બનાવ્યા.અને પછી પ્રજાપતિ બની ગયા. અને બધે દહેશત ફેલાવી. એમાં એમણે બહુ ધાડ મારી હોય એમ હું નથી માનતો. જો આપણા પૂર્વજોએ બ્રાહ્મણોના પૂર્વજોને હરાવ્યા હોત તો આપણા પૂર્વજો બ્રાહ્મણોના પૂર્વજોને પોતાના ગુલામ બનાવવામાં ખરેખર આનાકાની કરત? હું નથી માનતો. તાત, છોડો એ વાત.પછી જ્યારે બ્રાહ્મણોએ પોતાના એ પૂર્વજોના ઉપદ્રવને લાગ જોઈ ઈશ્વરીય ધર્મનું રૂપ આપી દીધું.  એ નકલી ધર્મની ઓથે ઘણા બ્રાહ્મણોએ તમામ અજ્ઞાની શૂદ્રોના દિલદિમાગમાં આપણી દયાળુ અંગ્રેજ સરકાર પ્રત્યે પૂરેપૂરી નફરત પેદા કરવાની કોશિશ કરી. મતલબ એ શી વાતો હતી?

 

જો.ઘણા બ્રાહ્મણોએ સાર્વજનિક સ્થળે  બનાવી દીધેલાં હનુમાનમંદિરોએ  રાતોની રાતો  જાગી પોતાની ધાર્મિકતાનું પ્રદર્શન કર્યું. દેખાડા પૂરતું એમણે ભાગવત જેવા ગ્રંથોની વાતો અભણ શૂદ્રોને બતાવી અને એમના દિલોદિમાગમાં અંગ્રેજો પ્રત્યે નફરત ઘૃણા પેદા કરી.આ બ્રાહ્મણ પંડિતોએ એ અભણ  શૂદ્રોને મંદિરો થકી એ પઢાવ્યું કે બલિને માનનારાનો પડછાયો પણ લેવો ન જોઈએ. એમનો આવો નફરત ભરેલો  ઉપદેશ કંઈ અકારણ  હતો? ના, એનું ચોક્કસ કારણ હતું.બલ્કે એ બ્રાહ્મણોએ તકનો પૂરો લાભ ઉઠાવી એ ગ્રંથની બેઢંગ વાતો પઢાવી બધા અભણ શુદ્રોના મનમાં અંગ્રેજ રાજ પ્રત્યે નફરતનાં બીજ વાવ્યાં. આ રીતે એમણે દેશમાં મોટા  મોટા વિદ્રોહ પેદા કર્યા કે નહીં?

ધો. હા, તાત.આપનું કહેવું  સાચું છે.કેમકે આજ લગી જે ધમાલ થઈ છે એમાં અંદરથી કહો કે બહારથી,બ્રાહ્મણો  આગેવાન  રહ્યા ન હોય એવું બને જ નહીં. આ દ્રોહની પૂરી નેતાગીરી એ લોકો જ કરી રહ્યા હતા.જુઓ, ઉમાજી રામોશીએ કરેલ  બંડમાં કાળા પાણીની સજા ભોગવતા ધોન્ડોપંત બ્રાહ્મણનું નામ આવે છે. એ રીતે પણ પરમ દિવસના રોટી વિદ્રોહમાં પરદેશી બ્રાહ્મણ પાંડે , કોંકણના નાના પેશવા,તાત્યા ટોપે વગેરે ઘણા દેશસ્થ બ્રાહ્મણોનાં જ નામ સામે આવે છે.

જો. પરંતુ એ સમયે શૂદ્ર સંસ્થાનિક શિંદે, હોલકર વગેરે લોકો નાના ફડનીસની સાથે કેટલેક અંશે સેવકની હેસિયત હતી. પણ એમણે આ બંડખોરોની  સહેજ પણ પરવા ન કરી અને એ મુસીબતમાં આપણી સરકારને કેટલી મદદ કરી એ પણ જુઓ. આ વાતોથી આપણી સરકારને બ્રાહ્મણોના એ બળવાને દબાવવા ભારે કરજનો બોજ વેઠવાનો વારો આવ્યો અને એ કરજ ચૂકવવા પર્વતી જેવા નકામા સંસ્થાનની આવકને હાથ લગાવવાને બદલે આપણી સરકારે કરવેરાનો બોજ કોની પર લાદયો?ગુનેગાર કોણ છે અને ગુનેગાર કોણ નથી એ જોયા કર્યા વિના જ સરકારે બધી પ્રજા પર કરવેરા લગાવી દીધા. પરંતુ આ બિચારા અભણ શૂદ્રો પાસેથી કર વસૂલ કરવા આપણી મૂર્ખ સરકારે કોને લગાવી દીધા એ વાત પણ આપણે વિચારવી જોઈએ. બ્રાહ્મણો અંદર અંદર શૂદ્ર સંસ્થાનિકોને ગાળો દેતા હતા કેમકે એમણે એમની જાતિના નાના ફડનીસને સમય પર મદદ નહોતી કરી અને અંગ્રેજો  સામેના યુદ્ધમાં એની હાર થઈ. પાછું અંગ્રેજ સરકારે એમને જ કર વસૂલીનું કામ સોંપ્યું છે જે શૂદ્ર સંસ્થનિકોને પેટ ભરીને ગાળો દેતા હતા, દિવસમાં ત્રણ વાર સ્નાન કરીને મરજાદનો ઢંઢેરો પીટનારા,ધનલાલચુ, બ્રહ્મનિષ્ઠ, બ્રાહ્મણ કુલકર્ણી હતા. અરે આ કામચોર ગ્રામરાક્ષસોને , બ્રાહ્મણ કર્મચારીઓને જે દિવસે સરકારી કામકાજની જવાબદારી સોંપવામાં આવી એ દિવસથી એમણે શૂદ્રોની કોઈ પરવા ન કરી. એક સમયે મુસ્લિમ રાજાઓએ પોતાની જાતિના મૌલાનાઓને  ગામના બધાં પશુપંખીઓનાં ગળા કાપી હલાલ કરી દેવાનો હુકમ કર્યો હતો. પણ એમની સરખામણીમાં જોઈએ તો આ બ્રાહ્મણ પંડિતોએ કલમના ગોદે શૂદ્રોની ગરદન કાપવામાં પેલા મૌલાનાઓ કરતાંય આગળ નીકળી ગયા છે એમાં બે મત નથી. એટલે તમામ લોકોએ સરકારની પરવા કર્યા વિના આ ગ્રામરાક્ષસોને 'કલમકસાઈ' ની જે પદવી આપી છે એ પ્રચલિત છે.  આપણી મૂર્ખ સરકાર એમને બીજા કર્મચારીઓની જેમ બદલી કરવાને બદલે એમનો અભિપ્રાય લઈ અજ્ઞાન લોકો પર કરવેરા નક્કી કરવાની કારણદર્શક નોટિસ - શો કોઝ નોટીસ - તૈયાર કરે  છે. પછી એ કુલકર્ણી દ્વારા તમામ શૂદ્ર ખેડૂતોના ઘેર ઘેર પહોંચાડે છે. જો કુલકર્ણી કહે તો  એમાંથી ઘણી નોટીસ રદ કરી દે છે અને અભણ લોકો પરના કરવેરા જેમના તેમ રાખે છે. હવે એનું શું કહેવું?

 

ધો.એનાથી કુલકર્ણીઓને અંગત ફાયદો થતો હશે કે કેમ એ તો એ જ જાણે.પણ એમને જો કોઈ ફાયદો થતો ન હોય તો પણ  આવો કાગળ મોકલી કમ સે કમ ચાર આઠ દિવસ ઓફિસના ધક્કા ખવડાવતા હશે એમાં કોઈ શંકા નથી.એ એમની પર પોતાનો રૂઆબ બતાવી કામની ઉપેક્ષા કરતા હશે. એ પછી એમનાં બાકી બધાં કામ બગભગતની જેમ આત્મીયતાથી કર્યા હશે. એટલે બધા અભણ નાના મોટા લોકોએ  શંકરાચાર્યની જેમ  લક્ષ્મીની સ્તુતિ કરી.'હે અમારી સરકારી સરસ્વતી માતા, તું તારા કાનૂનથી રોકે છે લાંચ ખાનારા અને એ રીતે લાચાર થઈ લાંચ દેનારને શિક્ષા કરે છે !તું ધન્ય છે!'એટલે લક્ષ્મીજી  ખુશ થયાં અને કહે છે કે એમણે ઘણા દિવસ  કુલકર્ણીઓની છત પર  પૈસાનો વરસાદ વરસાવ્યો.કેટલાકે આના વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવ્યો. જો આ વાત સાચી હોય તો એની પૂરી તપાસ થવી જોઈએ અને આવા કુલકર્ણીઓને પાલખી ન મળે તો કાંઈ નહીં, ગધેડાઓ પર બેસાડી ગામના રસ્તાઓ પર ફેરવવાની સજા થવી જોઈએ.

ધો. તાત, સાંભળો. બ્રાહ્મણોએ જે વાંકી ચાલ શરૂ કરી છે એને કેટલાક બુદ્ધિમાન સજ્જનોએ બરાબર ઓળખી લીધી છે અને એ બલિરાજાના સેનાપતિને, અંગ્રેજ સરકારને,  આ ચાલબાજી જણાવી છે. તો પણ સરકાર એ પહેરેદાર ચોકીદારની આંખોમાં ધૂળ નાખીને આવા કલમકસાઈઓને રાજી કરી રહી છે.
આજના બ્રાહ્મણોમાં કેટલાક એવા છે જે શૂદ્રો પર લાદવામાં આવેલા કરને પ્રતાપે મોટા મોટા વિદ્વાન થયેલા છે. પરંતુ એ  ઉપકાર માટે શૂદ્રો પ્રત્યે કોઈ  કૃતજ્ઞતા પ્રગટ કરતા નથી. બલ્કે એમણે કેટલાય દિવસ મન ચાહે એ રીતે મોજમસ્તી કરી છે અને અંતે પોતાની મરજાદનો દેખાડો કરી એ સાબિત કરવાની કોશિશ કરી છે કે એમની વેદમંત્ર વગેરે જાદુવિદ્યા સાચી છે.આવી જૂઠ્ઠી વાતો એમણે શુદ્રોના દિલદિમાગમાં ઠસાવી દીધી છે.શૂદ્રો એમની પૂંછડી બની રહે એ માટે એ જાતજાતના પાસા ફેંકતા હશે. એમને શૂદ્રોની પોતાની પૂંછડી બનાવવા એમના જ મોઢે કહેવડાવ્યું હશે કે શાદાવલના લિંગ પિંડની આગળ બેસી  કે પાછળ બેસી ભાડેથી બોલાવેલા બ્રાહ્મણ પુરોહિતો પાસે અનુષ્ઠાન કરાવવાથી આ વરસે સારો વરસાદ થયો છે અને ચેપી રોગચાળો પણ ઓછો થયો છે. આ જાપ અનુષ્ઠાન માટે રૂપિયા પૈસા પણ ભેગા કર્યા. આમ એમણે જાપ અનુષ્ઠાનના છેલ્લા દિવસે બૈલ બંડી પર ભાતનો બલિરાજા બનાવી બધા અજ્ઞાની લોકોને મસમોટી જૂઠી ખબરો આપી મોટી યાત્રાઓનું આયોજન કરાવ્યું. પછી એમણે સૌથી પહેલાં તો પોતાની જાતિના  બ્રાહ્મણ પૂરોહિતોને ભરપેટ ભોજન કરાવ્યું અને પછી જે વઘ્યુંઘટ્યું તે અજ્ઞાની શૂદ્રોની પંગત બેસાડી  કોઈને મૂઠી ભાત, કોઈને દાળનું પાણી, ને કેટલાકને ખાલી રોટી પીરસી.બ્રાહ્મણોને ભોજનથી તૃપ્ત કર્યા પછી એમાંથી ઘણા બ્રાહ્મણ પુરોહિતોને એ અજ્ઞાની શૂદ્રોના દિલદિમાગ પર વેદમંત્ર જાદુનો પ્રભાવ ઠસાવવા ઉપદેશ દેવાનું ચાલુ કર્યું હોય તો એમાં અમને કોઈ શંકા નથી.પરંતુ એ લોકો એવા પ્રસંગે અંગ્રેજ લોકોને પ્રસાદ લેવા કેમ આમંત્રણ આપતા નથી?

જો.અરે, એવા પાખંડી લોકો આ રીતે ચોખાના ચાર દાણા ફેંકે અને થૂ થૂ કરીને એકઠા કરેલા બ્રાહ્મણ પુરોહિતોએ જો દરેક પ્રકારનું રુદ્ર નૃત્ય કરીને  ભોં ભોં કર્યું હોય ત્યારે એમને અંગ્રેજ બહાદુરોને પ્રસાદ આપવાની હિંમત કેવી રીતે થાય?

 

ધો.તાત, બસ, રહેવા દો. 'તેજીને ટકોરો ને ગધેડાને ડફણાં.' આનાથી વધારે કશું કહેવાની જરૂર નથી.એક કહેવત છે ને કે 'દૂધનો દાઝયો છાશ ફૂંકી ફૂંકીને પીવે.' એમ જ આ વાત સમજી લો.

 

જો. ઠીક.સમજ પોતપોતાની, ખ્યાલ અપના  અપના. પણ આજકાલના ભણેલા ગણેલા બ્રાહ્મણો પોતાની જાદુમંત્ર વિદ્યા અને એ સંબંધી જાપ અનુષ્ઠાનનો ગમે તેટલો પ્રચાર કરે , એ મેલાને ક્લાઇ કરવાની ગમે તેટલી કોશિશ કરે અને ગલીગલી ભસતા ફરે તો પણ એમનું હવે ખાસ કાંઈ ઉપજવાનું નથી. પોતાના માલિકના ખાનદાનને સતારા કિલ્લામાં કેદ પૂરી રાખનારા નમકહરામ બાજીરાવ પેશવા જેવા હિજડા બ્રાહ્મણોએ રાતદિવસ ખેતી કરનારા શૂદ્રોની મહેનતનો પૈસો લઈ બ્રાહ્મણ સરદારોનો સરંજામ બનાવ્યો, એણે આપેલ સનદનાં કારણો જોઈ ફર્સ્ટ સૉર્ટ ટરકાંડ સાહેબ જેવા પવિત્ર નેક કમિશનરને પણ આનંદ થાય તો બીજા લોકોનું તો શું કહેવું? એમણે પર્વતી જેવાં બીજાં સંસ્થાનો  બનાવડાવી એ સંસ્થાઓમાં અન્ય તમામ જાતિઓના અંધ દુર્બળ લોકો તથા વિધવાઓનાં અનાથ  બાળબચ્ચાંની પરવા કર્યા વિના  પોતાની બ્રાહ્મણ જાતિના ગોળમટોળ તાજામાજા આળસુ બ્રાહ્મણોને દરરોજ મિષ્ઠાન્ન ખવડાવવાની પરંપરા શરૂ કરી. એ જ રીતે બ્રાહ્મણોના સ્વાર્થી નકલી ગ્રંથોનો અભ્યાસ કરનારા બ્રાહ્મણોને દર વર્ષે યથાયોગ્ય દક્ષિણા આપવાની પણ શરૂ કરી. પરંતુ ખેદ એ વાતનો કે બ્રાહ્મણોએ જે પરંપરાઓ શરૂ કરી છે તે  ફક્ત ને ફક્ત પોતાની જાતિના સ્વાર્થ માટે જ છે. આ બધી પરંપરાઓ અંગ્રેજ સરકારે જેમ છે તેમ હજી સુધી ચાલુ રાખી છે. આમ કરીને  એમણે પોતાની પક્વતા અને રાજનીતિને મોટો બટ્ટો લગાડ્યો છે એમ કહેવામાં કોઈ વાંધો નથી. આવા ખોટા ખર્ચાથી બ્રાહ્મણો સિવાય બીજી કોઈ જાતિને જરાય ફાયદો નથી.બલ્કે સાચું કહીએ તો એ તો હરામનું ખાઈ મસ્તી કરતા આખલા છે.અને એ અભણ શૂદ્ર દાતાઓને પોતાના ચૂડેલધર્મના ગંદા પાણીથી પોતાના પગ ધોવડાવી એ જ પાણી પીવડાવે છે. અરે, કર્મનિષ્ઠ બ્રાહ્મણોના પૂર્વજોએ પોતાનાં જ ધર્મશાસ્ત્રો અને મનુસ્મૃતિનાં કેટલાંક વાક્યોનાં કાજળ ઘસી  કેવાં કેવાં બૂરાં કર્મ કર્યા છે! પરંતુ હવે તો એમને ભાન થવું  જોઈએ અને આ કામ માટે આપણી ભોળી સરકારે એમનું કશું સાંભળવું ન જોઈએ. અને પર્વતી જેવાં સંસ્થાનોમાં આ સ્વાર્થી બ્રાહ્મણોમાંથી કોઈને પણ શુદ્રોના પરસેવે પાકતી રોટી ખવડાવવી ન જોઈએ. એ માટે એક જબરદસ્ત સાર્વજનિક બ્રાહ્મણસભાની સ્થાપના કરી એની મદદથી આની પર નિયંત્રણ કરવું જોઈએ જેથી એમના ગ્રંથોનો કઈં ને કઈં પ્રભાવ  પુર્નલગ્ન ઉત્તેજક મંડળ પર પડે એ જ અમારી ભાવના હતી. પરંતુ એમણે આ રીતની મોટી મોટી અટકોની સભાઓ સ્થાપીને  પોતાની આંખોનો મોતિયો ઉતારવાનું તો બાજુ પર , અજ્ઞાની સરકારની આંખોના દોષ બતાવવાની કોશિશ કરી રહ્યા છે. ઉલટો ચોર કોટવાળને દંડે. મહારાષ્ટમાં કહેવત છે કે 'લંગડી ગાય ને પાદરે ગોચરમાં ચરવા ન જાય.'  આપણા અજ્ઞાની શૂદ્ર ભાઈઓની બલિરાજા સાથે ગાઢ દોસ્તી હોવી જોઈએ એ માટે  કોશિશ કરવી જોઈએ.અને એ બલિરાજાની મદદથી  ગુલામીની સાંકળો તોડી નાખવી જોઈએ. બ્રાહ્મણોની ગુલામીથી શૂદ્રોને મુક્તિ અપાવવા અમેરિકન, સ્કોચ અને અંગ્રેજ ભાઈઓ સાથે જે દોસ્તી થવાની છે એમાં કોઈએ ટાંગ અડાડવાની કોશિશ કરવી ન જોઈએ. હવે એમની ખટપટ બહુ થઈ. ધિક્કાર હજો મફતની રોટલી ને વરણ ભાતનો.

 

ઉમાજી રામોશી,શૂદ્ર  જાતિમાં જન્મેલા લડવૈયા શહીદ.

પાંડે,  મંગલ પાંડે 

દેશસ્થ, મહારાષ્ટ્રના બ્રાહ્મણોમાંની એક પેટા જાતિ
શાદાવલ,  શાહ દાવલ,  પૂનાની પુરાણી સૂફી દરગાહ,   એની નજીક જ શિવાલય છે.

પર્વતી, પૂનાનું એક દેવસ્થાન. જેની પૂજાની  આવક ફક્ત બ્રાહ્મણો માટે જ ખર્ચાતી હતી . અહીં બ્રાહ્મણો માટે હંમેશા ભોજન ચાલુ રહેતું અને નિયમિત દક્ષિણા આપવામાં આવતી..

No comments:

Post a Comment

જોતીરાવ ગોવિંદરાવ ફુલે( 1827 1890)

જોતીરાવ ગોવિંદરાવ ફૂલે 1827-1890 મહાત્મા જોતીરાવ ફુલેની જીવનરેખા ડૉ. વાય.ડી.ફડકે એ લખેલ છે. તેઓ મહાત્મા ફુલે સંપૂર્ણ વાંગ્મયના સંપાદક અને મહ...